Zakhorloges zijn een belangrijk onderdeel geweest van de hedendaagse beschaving en ontwikkelingen in de horlogewereld.
Sinds de 16e eeuw zijn ze feitelijk een integraal onderdeel van de mannelijke stijl. Deze kleine, ronde horloges vertegenwoordigden draagbare klokken en waren een statussymbool totdat massaproductie gemakkelijk werd. Man met een zakhorloge uit de jaren 1560
Beginjaren
Tegen het einde van de 15e en het begin van de 16e eeuw had de machinebouw feitelijk het punt bereikt waarop gemakkelijke veermechanismen, drijfveren, konden worden gemaakt.
De Duitse ontwikkelaar Peter Henlein slaagde erin een horloge te maken waarvoor geen vallende gewichten nodig waren om de beweging aan te drijven. Deze vroege zakhorloges werden in werkelijkheid nog steeds gebruikt als hangers aan een ketting. Ze waren eivormig en omvangrijk omdat de voorkant van de kast afgerond was om de wijzerplaten te beschermen voordat er kristallen in zaten. Deze deksels waren in sommige gevallen zelfs verfraaid met grillwerk, zodat de tijd kon worden afgelezen zonder de kast te openen. De introductie van schroeven in de jaren 1550 maakte de verandering mogelijk naar de moderne platte vorm waarvan we weten dat zakhorloges deze hebben. Hierdoor kon een koperen deksel worden bevestigd, waardoor de wijzerplaat werd beschermd tegen schade van buitenaf. Omdat het een verschuiving was tussen klokken en horloges, hadden de vroege zakhorloges alleen een uurwijzer.
Charles II van Engeland
Charles II wordt verondersteld de producent te zijn van het dragen van een zakhorloge in een zak voor mannen, terwijl vrouwen deze aan kettingen om de nek bleven gebruiken.
Charles II introduceerde vesten in 1675, waardoor de vorm van deze vroege horloges en de manier waarop ze werden gedragen voorgoed veranderde. Op dit punt was er eveneens glas geïntroduceerd om de wijzerplaat te bedekken en vast te zetten. De vorm ontwikkelde zich en werd afgeplat om in een zak van een vest te passen. Alle scherpe randen zijn verwijderd om te voorkomen dat de stof doorsnijdt en het horloge verloren gaat. In die tijd werden horloges nog steeds opgewonden door een sleutel om te draaien; zelfopwindende bewegingen kwamen een lange tijd later. Tot het einde van de 18e eeuw werden horloges beschouwd als luxe items die bestemd waren voor de elite.
Verbeteringen in de technologie
Deze vroege zakhorloges hielden de tijd niet nauwkeurig bij; ze verloren doorgaans enkele uren per dag.
De cruciale vooruitgang van het hefboomechappement veranderde de nauwkeurigheid, waardoor horloges op een dag slechts één of twee minuten konden verliezen. Dankzij dit echappement kon de minutenwijzer ook in zakhorloges worden gepresenteerd. Tegen de jaren 1820 waren hendels de basis van de klok- en horlogemechanica. Gestandaardiseerde onderdelen werden eind jaren vijftig van de negentiende eeuw geïntroduceerd, waardoor horloges gestandaardiseerd en voor iedereen beschikbaar konden zijn. Deze horloges waren duurzaam en nauwkeurig, maar ook zuinig. De Amerikaanse Waltham Watch Company zou meer dan 50.000 gerenommeerde horloges kunnen produceren, waarmee de productie-inspanningen konden beginnen.
Soorten zakhorloges
Open Face-horloges
Deze horloges hebben geen metalen deksel om het kristal te beschermen. De opwindsteel wordt om 12 uur ontdekt en om 6 uur wordt een wijzerplaat van minder dan een seconde gevonden. Horloges met open wijzerplaat waren nodig voor de spoorwegdienst om snel en snel de tijd te controleren.
Hunter-Case-horloges
Dit soort horloges had een metalen deksel met veerscharnier dat sluit om de wijzerplaat en het kristal te beschermen. Antieke variaties zijn onder meer de scharnieren op 9 uur en de kroon op 3 uur. Moderne variaties zijn gedraaid en omvatten het scharnier op 6 uur en de kroon op 12 uur. Deze koffers konden ook worden gegraveerd en er zijn veel verschillende concepten geproduceerd.
Double-Hunter-horloges
Deze horloges leken erg op de Hunter-Case en hadden ook een scharnierende achterkant die openging zodat de mechanische uurwerken zichtbaar waren. Deze horloges hebben hun scharnieren op 6 uur, zodat beide zijden geopend kunnen worden en het horloge snel zelfstandig kan staan.
Soorten zakhorlogebewegingen
Secret Wind
De allereerste zakhorloges vanaf de 16e eeuw tot het midden van de 19e eeuw hadden allemaal cruciale windbewegingen.
Deze zakhorloges hadden een geheim nodig om op te winden en de tijd in te stellen. Over het algemeen zou men de achterkant van de kast weglaten en de sleutel in een speciale setting plaatsen die gekoppeld zou zijn aan het opwindmechanisme. Exact hetzelfde geheim werd gebruikt wanneer de tijd moest worden ingesteld.
Men zou de sleutel in het instelmechanisme steken dat aan het minutenwiel zou worden bevestigd om de wijzers te draaien. Sommige horloges hadden geen verstelsysteem aan de achterkant. Bij dit type moesten het kristal en de ring worden verwijderd. Stemwind
Net als moderne polshorloges, bevatten latere versies van het zakhorloge de stemwind. Dit werd halverwege de jaren veertig van de negentiende eeuw ontwikkeld door Adrien Philippe en in de jaren vijftig van de negentiende eeuw geadverteerd door Patek Philippe. Bij sommige horloges kan de tijd ook worden ingesteld met behulp van de steel. Een andere veelgebruikte methode om de tijd in te stellen, was het gebruik van een hendelset. Bij deze variant wordt de hendel naar buiten getrokken, waardoor de kroon kan worden gedraaid om de tijd in te stellen. Als je klaar bent, wordt de hendel naar achteren geduwd en worden het kristal en de ring gesloten. Door de hendel ingestelde tijd maakte onverwachte tijdsveranderingen onmogelijk.
Moderne
ontwikkelingen op het gebied van de standaardisatie van tijd per tijdzone en de eis van nauwkeurige tijdmetingen waren belangrijk tijdens de eeuwwisseling.
Het beroemde treinwrak in Ohio in 1891 vond plaats doordat twee treinmachinisten hun horloges vier minuten niet synchroon hadden lopen. De Eerste Wereldoorlog zorgde voor een afname van de stijl en het gebruik van zakhorloges.
Soldaten moesten hun handen vrij hebben, dus ontwerpers besloten een bandje aan een zakhorloge te bevestigen om de pols te kunnen verdragen. Omdat zoveel mannen deze nieuwe horlogestijlen, ook wel bekend als trenchhorloges, gebruikten, werden ze populair en veranderden ze de horlogewereld. Mannen in de jaren twintig gebruikten normaal gesproken ook driedelige pasvormen, waardoor mannen nog steeds het zakhorloge in de vestzak konden houden. De jaren zeventig en tachtig zorgden eveneens voor een heropleving van driedelige pasvormen en een klein aantal zakhorloges. Zelfs vandaag de dag zijn er nog steeds mensen die zakhorloges gebruiken. De steampunk-beweging verwelkomt de kunsten en stijlen van het Victoriaanse tijdperk, bestaande uit zakhorloges. Sommige keurige heren dragen tegenwoordig de trendy driedelige pasvorm en zijn uitgerust met zakhorloges.
